Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Θρησκευτικές καί κοσμικές γιορτές

  flowers cΣτήν ἐποχή μας, παρατηρεῖται μία συστηματική νόθευση τοῦ πνευματικοῦ περιεχομένου τῶν χριστιανικῶν γιορτῶν. Ὁ τρόπος ἑορτασμοῦ τους θυμίζει πλέον γιορτές τοῦ εἰδωλολατρικοῦ κόσμου. Ἐνίοτε μάλιστα ἀποκαλοῦνται φεστιβάλ, ὅρος πού εἶναι σαφῶς δοκιμότερος γιά ἐκδηλώσεις αὐτοῦ τοῦ εἴδους. Ἐπιπλέον, ἀργίες θρησκευτικῶν γιορτῶν, ὅπως ἡ κατεξοχήν ἀργία τῆς Κυριακῆς, ὑποβαθμίζονται ἁπλῶς σέ ἡμέρες ἀνάπαυσης χωρίς κανένα θρησκευτικό χρῶμα.
  Οἱ λόγοι πού ἐπιφέρουν αὐτή τήν ἀποϊεροποίηση εἶναι πολλοί. Σέ γενικές γραμμές, ἡ θρησκευτική ἀδιαφορία καί ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό ὁδηγοῦν ἀναπότρεπτα στήν ἀπόρριψη ἤ στόν ἀποχρωματισμό τῶν γιορτῶν τῆς Ἐκκλησίας. Στά πλαίσια τῆς πλήρους ἐκκοσμίκευσης τῆς ζωῆς τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, ὁ ἑορτασμός τῆς μνήμης ἑνός Ἁγίου μεταστρέφεται σέ πανηγύρι, φαγοπότι καί ξεφάντωμα χωρίς κανένα πνευματικό περιεχόμενο. Ἡ ὅποια γιορτή καθίσταται ἔτσι λήθη καί ὄχι «μνήμη Θεοῦ», ὡς ὄφειλε. Τό ψαλμικό «δεῦτε καὶ καταπαύσωμεν πάσας τὰς ἑορτὰς τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τῆς γῆς» (Ψα 73, 8) ἀντιπροσωπεύει τή στάση τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, πού στήν οὐσία ἐπιδιώκει τήν ἐξάλειψη τῆς μνήμης τοῦ Θεοῦ ἀπό τή γῆ, μέσῳ τῆς νόθευσης τῶν γιορτῶν Του. 
  Ἐπιπροσθέτως, στά πλαίσια τῆς παγκοσμιοποίησης ἐπιχειρεῖται ἡ εἰσήγηση καί καθιέρωση παγκόσμιων γιορτῶν, ἐπιδιώκοντας τή διαγραφή ἤ καί τήν ἀλλοτρίωση ἐθίμων καί ἑορτολογικῶν στοιχείων πού συνιστοῦν τήν ἰδιοπροσωπία κάθε λαοῦ. Προωθεῖται ἔτσι ἕνα παγκόσμιο ἑορτολόγιο, τό ὁποῖο καλεῖται νά ἀκολουθεῖ ὁ παγκόσμιος πολίτης. Ὁ ἑορτασμός τῆς ἡμέρας ποδηλάτου, γιά παράδειγμα, τῆς γιόγκα, τοῦ σκακιοῦ, τῆς γυναίκας, τοῦ διαλογισμοῦ, τῶν ἐρωτευμένων, τοῦ ὕπνου κ.ἄ. τείνει, ἄν ὄχι νά ἀντικαταστήσει τό ἑορτολόγιο τῆς Ἐκκλησίας, νά τό ἐπισκιάσει, διεκδικώντας μία θέση δίπλα στίς θρησκευτικές γιορτές. 
  Εἶναι σαφές ὅτι οἱ ὅποιοι κοσμικοί ἑορτασμοί στεροῦνται τοῦ μυστηριακοῦ στοιχείου καί τοῦ ὑπαρξιακοῦ βάρους πού φέρουν οἱ ἐκκλησιαστικές γιορτές, ἐφόσον αὐτές στοχεύουν «ὄχι στά τῆς δημιουργίας ἀλλά στά τῆς ἀναδημιουργίας», ὅπως χαρακτηριστικά σημειώνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Ἐπιπλέον, οἱ κοσμικές γιορτές δέν ἔχουν κάποια συνοχή μεταξύ τους. Ἴσως νά ἔχουν χαρακτήρα ἐθιμικό, κοινωνικό, ψυχαγωγικό καί παιδαγωγικό κάποιες φορές. Οἱ ἐκκλησιαστικές γιορτές ἔχουν τά παραπάνω χαρακτηριστικά, ἀλλά ὑπάρχει μεταξύ τους καί μία ἄρρηκτη συνέχεια. Ἡ συνέχεια αὐτή διαφαίνεται στούς λεγόμενους ἑορτολογικούς κύκλους τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ κύκλοι αὐτοί ἐκτυλίσσονται στόν χρόνο, προσδίδοντάς του μία ἄλλη ὑπερκόσμια διάσταση. Ἔτσι, ὁ κοσμικός χρόνος βαπτισμένος στή γιορτή-«μνήμη Θεοῦ» γίνεται «καιρὸς εὐπρόσδεκτος» καί «ἡμέρα σωτηρίας», ἕνα ἀτελείωτο «νῦν», ἕνα ἀτελείωτο παρόν (βλ. Β´ Κο 6,2). Μέσῳ τοῦ ἑορτολογίου ἡ αἰωνιότητα εἰσέρχεται στόν ἀνθρώπινο χρόνο καί τόν καθαγιάζει, ἁγιάζοντας ἀσφαλῶς τόν «κατὰ Θεὸν ἑορτάζοντα» πιστό, μέσῳ τῆς λατρείας.
Ὑπό τό πρίσμα τῆς Ἐκκλησίας, λοιπόν, διά τῶν ἑορτῶν ὁ πιστός καλεῖ τόν Δημιουργό-Θεό συνοδοιπόρο σέ αὐτή τή μοναχική πορεία τοῦ ἐπαναπατρισμοῦ του, χρωματίζοντας τήν κάθε του ἡμέρα μέ ἁγιότητα. Ὅταν ὅμως οἱ γιορτές ἐκκοσμικεύονται καί στεροῦνται τοῦ πνευματικοῦ τους περιεχομένου, ἀνακόπτεται αὐτή ἡ πορεία τοῦ κτιστοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Δημιουργό. Ἐγκλωβίζεται ὁ «ἑόρτιος ἄνθρωπος» σέ μία «ἀπανδόχευτο ὁδό», σ’ ἕναν κύκλο κενῶν ἑορτασμῶν, προσπαθώντας νά ἀντλήσει δύναμη σωματική καί ἀνάπαυλα ψυχική ἀπό τήν ἑορταστικά ἐπενδυμένη ἀδυναμία του. 
  Ὁ πιστός ὅμως ἔχει κάθε λόγο νά καταστήσει τόν βίο του ὅλο μιά γιορτή! «Ποιό ἀγαθό δέν μᾶς χάρισε ὁ Κύριός μας;», ἀναρωτιέται ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἔγινε ἄνθρωπος γιά σένα, σέ ἀπάλλαξε ἀπό τόν θάνατο καί σέ κάλεσε στή βασιλεία του. Κανείς, λοιπόν, ἄς μήν εἶναι κατηφής, γιά κανέναν λόγο· «ἑορτῆς γὰρ ἡμῶν ὁ καιρὸς ἅπας»!
  Πόσο ἀδικοῦμε τόν ἑαυτό μας, ὅταν τόν ἀποστεροῦμε ἀπό τόν κατά Θεόν ἑορτασμό τῶν γιορτῶν τῆς πίστης μας, πού συνιστᾶ, οὐσιαστικά, πηγή ἀναφαίρετης χαρᾶς καί ἀγαλλίασης!

Δέσποινα Καλογεράκη