Εἶναι τραγική διαπίστωση ὅλων πλέ­ον πώς ἡ σχέση τῶν νέων μέ τίς ὀθόνες εἶναι μιά σχέση ζωῆς, σχεδόν ἀπό τή στι­γμή πού ἀρχίζει ἡ ζωή τους. Οἱ ἔφηβοι περνοῦν περισσότερες ἀπό τέσσερις ὧρες τήν ἡμέρα μπροστά στήν ὀθόνη μόνο γιά τή διασκέδασή τους! Μελέτες στίς ΗΠΑ ἀποκαλύπτουν πώς τό 10% τῶν ἐφήβων ἐμ­φανίζει προβληματική συμπεριφορά λόγῳ ἐθισμοῦ στό διαδίκτυο. 

 Ἄς μήν ἀνησυχοῦμε ὅμως. Τό Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Ἐθνικῶν Κέντρων Ἐνημέρωσης καί Ἐπαγρύπνησης ἐνημερώνει καί ἐπαγρυπνᾶ, διαδικτυακά! Κάθε δεύτερη μέρα τῆς δεύτερης ἑβδομάδας τοῦ δεύτερου μήνα τοῦ ἔτους -φέτος στίς 7 Φεβρουαρίου- ἐδῶ καί 14 χρόνια, διοργανώνει τόν ἑορτασμό τῆς ἡμέρας «Ἀσφαλοῦς Διαδικτύου», ὅπου παιδιά καί νέοι ἐν­θαρρύνονται νά πάρουν θέση ὡς ψηφι­ακοί πολίτες τοῦ μέλλοντος συμμετέχοντας ἐνεργά σέ ἀνοιχτές συζητήσεις καί δράσεις.
 Ἄραγε, τά ἠλεκτρονικά διαδικτυακά παιχνίδια, πού κυρίως ἀπορροφοῦν τούς ἐφήβους αὐτές τίς τέσσερις ὧρες ἡμερησίως, ἀνήκουν στά ἀσφαλῆ μονοπάτια γιά τούς ψηφιακούς πολίτες τοῦ μέλλοντος;
 Ἀπό νωρίς τά ψηφιακά παιχνίδια ξεπέρασαν τόν ἀρχικό σκοπό τῆς δημιουργί­ας τους καί ἐξελίχθηκαν σέ ἠλεκτρο­νι­κά... ἀθλήματα (e-sports), ἀκόμα καί σέ ἐπαγγελματικό ἐπίπεδο, μέ διεθνῆ τουρνουά, ἐπίσημα πρωταθλήματα, ἐπαγγελματίες ἀθλητές, ἐντυπωσιακά χρηματικά ἔπαθλα καί μυθώδεις παροχές σέ ὅσους διακρίνονται. Μία e-βιομηχανία ποικιλοτρόπως κερδοφόρα.
 Τό πιό διαδεδομένο στόν χῶρο εἶναι τό LoL («League of Legends»). Ἕνα παι­χνί­δι μάχης πολλαπλῶν παικτῶν πού ἔ­χει «LoLάνει» πάνω ἀπό 100 ἑκατομμύρια ἐνεργούς παῖκτες κάθε μήνα! Τό εὐρύτερο κοι­νό τοῦ gaming στή χώρα μας φτάνει τό μισό ἑκατομμύριο (τό 50% τῶν ἀγοριῶν ἀπό 13-18 ἐτῶν).
 Τά μεγαλύτερα γεγονότα-σταθμοί τῆς χρονιᾶς γιά ὅλους τους «LoLόπληκτους» εἶναι τά μεγάλα gaming events, ὅπου οἱ πρωταθλήτριες ὁμάδες διαγωνίζονται σέ μεγάλους ἀνοιχτούς χώρους συνδε­δεμένες στό ἴδιο τοπικό δίκτυο, ἐ­νῶ ταυτόχρονα χιλιάδες νέοι παρακολουθοῦν τόν ἀγώνα ἀπό γι­γαν­­τοοθόνες. Ἕνα τέτοιο event πού διοργανώνεται κάθε χρόνο στή Διεθ­νῆ Ἔκθεση Θεσσαλονίκης προ­σ­­ελκύει σέ ἕνα δεκαήμερο 100.000 νέ­ους! Καί φυσικά ποιό εἶναι τό ὄ­νειρο ζωῆς ὅλων αὐτῶν τῶν ἐ­φή­βων; Νά ἐξασφαλίσουν μιά ὑ­ψηλή θέση στή μαγική κοινότητα τῶν ἐ­παγγελ­ματιῶν gamers χτυπώντας πλῆ­κτρα, ἀτελείωτες ὧ­ρες μπροστά σέ μιά ὀθόνη, δουλι­κά.
 Καί τό... ψυχαγωγικό πε­ρι­­ε­χό­μενο τοῦ συγκεκριμένου παι­­χνιδιοῦ; Μάγοι, ἐπικαλεστές, ξόρ­­κια, φίλτρα, Δάσος τῆς Σύγχυσης, Μαινόμενη Ἄβυσσος κ.τ.ὅ.
 Εὐτυχῶς ὁ μήνας δέν ἔχει ἕξι ἑβδομάδες. Μέσα στό ὅλο πλαίσιο τοῦ δῆθεν ἐν­διαφέροντος γιά τούς νέους, θά ἦταν πολύ ταιριαστό νά ὁριστεῖ ἡ ἡμέρα ἑορτασμοῦ «Ἀσφαλοῦς Διαδικτύου» τήν 6η ἡμέρα τῆς 6ης ἑβδομάδας τοῦ 6ου μήνα (666!!!).
 Ὅσοι ὑποφέρουμε, γιατί βλέ­που­με τά παιδιά μας «κολλημέ­να» μέ τήν ὀθόνη, νά ξέρουμε πώς εἶναι μικρή ἡ συμμετοχή μας στό μαρτύριό τους. Δέν εἶναι ἁ­πλῶς κολλημένα, ἀλλά... καμέ­να.

Δια-κριτικός

Ἀπολύτρωσις, Φεβρ. 2017

 Ἕνας ἀπό τούς συγγραφεῖς πού τά ἔρ­γα του συμπεριλαμβάνονται στή Φιλο­κα­λική συλλογή εἶναι καί ὁ ἅγιος Μά­ξι­μος ὁ Ὁμολογητής, ἡ «λύρα τοῦ Πνεύ­ματος», ὅπως ψάλλει γι᾽ αὐτόν ἡ Ἐκκλη­σία μας. Ἔζησε τόν 7ο μ.Χ. αἰώνα. Ἐνῶ κατεῖ­χε ἐξέ­χουσα θέση στά ἀνάκτορα, ἄφησε τίς κο­σμι­κές ἐξουσίες γιά νά ἐπιδοθεῖ σέ ἀ­σκητικούς ἀγῶνες. Συνέγραψε μάλιστα «ἀ­σκητικοθεολογικές» πραγματεῖες οἱ ὁ­ποῖ­ες εἶναι πολύ ὠφέλιμες.

 Συγκεκριμένα, στά διακόσια κεφά­λαια «περὶ θεολογίας πρὸς Θαλάσσιον»* ὁ ἅ­γι­ος Μάξιμος, ὁ «δυ­νατός στίς παρα­βολές» ὅ­πως παρατηρεῖ ὁ Μέγας Φώ­τι­ος, ζωγρα­φίζει μπροστά μας μέ ἁγιογραφικές πινε­λιές μιά ὄμορ­φη εἰκόνα: Ὁ Θεός εἶναι «ὁ ἥλιος τῆς δικαιοσύνης» (Μα 4,2) καί ἡ γῆ μας λούζεται στό φῶς του. Κάθε ψυχή ἀ­δια­κρίτως θωπεύεται ἀπό τίς ἀκτίνες τῆς ἀγαθότητας τοῦ θεί­ου ἐλέους. Ἐξαρτᾶται ὅμως ἀπό τήν προαίρεση κάθε μιᾶς ψυ­χῆς, ἐπιση­μαί­νει ὁ Ἅγιος, τί ἐπίδραση θά ἔχει πάνω της αὐτό τό θεῖο φῶς.
 Ὅταν μιά ψυχή εἶναι «φιλόυλη» καί «φιλόκοσμη», τότε σκληραίνει κάτω ἀπό τό φῶς τῆς νουθεσίας του, ὅπως «κατί­σχυσεν» τότε «ἡ καρδία Φαραὼ» (Ἔξ 7, 13) καί ἔγινε ἀδιαπέραστη ἀπό τό θεῖο θέ­λημα. Ἔτσι ἀκριβῶς, σκληραίνει σάν τόν πηλό καί αὐτοκαταστρέφεται ἡ ψυ­χή πού ἀντιστέκεται στή θεία βούληση.
 Ἀντίθετα, ἡ ψυχή πού ἀγαπᾶ τόν Θεό «μαλακώνει σάν τό κερί» κάτω ἀπό τό φῶς τῆς ἀγάπης του. Γίνεται μά­λιστα εὔ­πλαστη καί ἐπιτρέπει νά τυπω­θεῖ πάνω της ἡ θεία σφραγίδα, καθι­­στώντας τόν ἑαυτό της ἔμψυχο πρόσ­φο­ρο καί «κατοικητήριον Θεοῦ» (Ἐφ 2,22).
 «Μακάριος εἶναι ἐκεῖνος», σημειώνει ὁ Ἅγιος σέ ἕνα ἄλλο κεφάλαιο, «πού κρα­τεῖ ἀβασίλευτο μέσα του, ὅπως ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ (βλ. Ἰη 10,12-13), τόν ἥλιο τῆς δι­καιοσύνης γιά ὅλη τή διάρκεια τῆς ἡμέ­ρας τῆς παρούσης ζω­ῆς, χωρίς νά πε­ριο­ρίζεται ἀπό τή νύχτα τῆς κακίας καί τῆς ἄγνοι­ας».
 Ἄφθονο τό φῶς τοῦ «ἥλιου τῆς δικαι­οσύνης» διαχέεται στόν κόσμο μας. Πό­σο τραγικοί εἴμαστε ὅταν κλείνουμε τίς γρί­λιες τῆς ψυχῆς μας και προσπαθοῦ­με νά φωτίσουμε τήν ὕπαρξή μας μέ ἐ­φήμερες δάδες! Εἴθε ἡ γῆ μας νά μήν ἀναδειχθεῖ «σκεῦος κεραμέως», μία γι­γάντια πήλινη σκληρόκαρδη σφαίρα, ἀλλά νά φαντάζει σάν μιά τεράστια λα­μπάδα πού θα ἀνα­λί­σκεται ἀντλώντας φῶς ἀπό τόν «ἥλιο», Πλάστη καί Δη­μι­ουργό της.

Δέσποινα Καλογεράκη

Δρ Θεολογίας

* Φιλοκαλία, τ. Β΄, σ. 105,12 & 130,31.

 Tήν πανώρια Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ στολίζει μέ τό ἁγνό κάλλος της ἡ «μεγαλώνυμος» μάρτυς Ἀγά­θη. Ἀποθέτει μέ ἱ­εροπρέπεια στά πόδια τοῦ Χριστοῦ πού ἀγάπησε τόν πολύτιμο κροσσωτό της. Ἀν­τιπροσφέρει μέ εὐγνωμοσύνη στόν Νυμφίο της Χριστό «ἔνδοξο πορφυρίδα» βαμ­μένη μέ τό νεανικό της αἷμα. Παραδίδει τόν πρῶτο πό­θο της στόν Ἰησοῦ «ἀ­γαλλομένη». Ἐπιλέγει πάνω ἀπό ὅλα «τὰ τοῦ κόσμου ἡ­δέα» τοῦ Χριστοῦ τήν τερπνότητα. 

 Ἀπό τό 251 μ.Χ. φυλάγει ἡ Ἐκκλησί­α μας τήν πολύτιμη κατάθεση τῆς νεα­ρῆς ἀγαθωνύμου μάρτυρος -κόσμημα ἄ­φθαρ­το, θησαυρό ἀδαπάνητο. Εὐγενής καί εὔ­πορη ἡ οἰ­κογένειά της κληροδότησε στή μονάκριβη θυγατέρα της πλοῦτο, δόξα, σώ­ματος ὡραιότητα, ἀλλά καί καλλονή ψυχῆς. Οἱ γονεῖς της -εἰδωλολάτρες- τήν κατέστησαν ἐκλεκτή καί περίβλεπτη μέ­σα στό Παλέρμο, πού ἦταν ὁ τόπος τῆς καταγωγῆς της. Ἡ μικρή Ἀγάθη ἔμεινε ἀρ­κε­τά νωρίς μόνη, ἴσως γιά νά γνωρί­σει τόν μοναδικό Θεό καί ποθεινότατο Νυμφίο τῆς ζωῆς της.
 «Σκληρός τύραννος» χαρακτηρίστη­κε ὁ αὐτοκράτορας Δέκιος μέ τό διάταγμά του γιά τήν καταστολή τῆς χρι­στιανικῆς πίστης τόν Ἰανουάριο τοῦ 250. Ἡ Ἀγάθη ἁπλά καί ἀβίαστα ὁμολόγησε τήν πίστη της στόν Χριστό. «Τὰς αἰωνιζούσας ἀπο­σκο­ποῦσα ἀμοιβὰς» δέν δείλιασε μπροστά στόν ψυχικό βιασμό πού τῆς ἄσκησε ὁ «δυσμενὴς» ἔπαρχος τῆς Σικελίας Κυντιανός. Ὁπλισμένη μέ τή χά­ρη τοῦ Θεοῦ καταφρόνησε τή δεινή μανία του. «Ματαιόφρων ὑπάρχων ὁ τύραννος», τήν ἔβαλε ν᾽ ἀντιπαλαίψει μέ μία ἄπιστη γυναίκα, τήν Ἀφροδι­σία, καί τίς θυγατέρες της. Ἔστρεψε τελεί­ως τά μάτια τῆς καρδιᾶς της ἡ ἀήττητος μάρτυς στή μακαριότητα τοῦ Παραδείσου. Μέ στερρό τό φρόνημα νίκησε τά δελεάσματα καί τίς ἀ­πειλές.
 «Ἠγλαϊσμένη» ἡ ἀκήρατος νύμφη τοῦ Ζωοδότου πορεύεται τή μαρτυρική πορεία της μέ ἕναν πόθο: νά στολίσει τήν ψυχή της καί νά τήν ἑτοιμάσει γιά νά τήν προσφέρει «καθωραϊσμένη καὶ λελαμπρυσμένη» στόν νυμφίο της Χριστό. Στά ἐ­πώ­δυνα βασανιστήρια πού ἀκολούθησαν ἡ ἔνδοξη μάρτυς ἔμεινε πιστή στήν «ἄνω κλήση». Ἐξουθενωμένη καί καταπληγωμένη τήν ἔριξαν στή φυλακή. Ὁ Κύριός της ὅμως τή δόξασε, θεραπεύ­οντας ὅλες τίς πληγές της. Ἀσυγκίνητος ἔμεινε ὁ ἔ­παρχος ἀπό τό ὁλοφάνερο θαῦ­μα. Ἔδωσε ἐντολή νά τή σύρουν πάνω σέ πυρακτωμένα ὄστρακα. Τότε ἕνας φο­βε­ρός σεισμός τάραξε ὅλη τήν περιοχή. Πολλά σπίτια γκρεμίστηκαν. Τά θύματα ὑπῆρξαν ἀρ­κε­τά, ἀκόμη καί μέσα στό παλάτι. Οἱ κάτοικοι συγκλονισμένοι διαμαρτυρήθηκαν. Ἡ Ἀγάθη «ἄφθορος» ἐ­πέστρεψε στή φυλα­κή. Ἐκεῖ στό δεσμωτήριό της προσευχόμενη τή βρῆκε τό τέ­λος τῶν παλαισμά­των της στή γῆ καί ἔ­φτασε ἡ ὥρα τῆς συνάντησής της μέ τόν οὐράνιο Νυμφίο στίς 5 Φεβρουαρίου τοῦ 251.
 Στή φτώχεια τοῦ σήμερα πλησιάζου­με στόν θησαυρό σου, εὐλογημένη ἁγία τοῦ Θεοῦ, νά μᾶς ντύσεις μέ τά πολυτίμητα ἐνδύματά σου, νά μᾶς στολίσεις μέ τά ὁλόλαμπρα διαδήματά σου: Τήν «προθυμίαν τῆς ἀθλήσεώς» σου συλλέγουμε ἀπό τά ραπίσματα, τούς λογχισμούς ἐπά­νω στήν κρεμάλα καί ἀπό τήν πληγή τοῦ ἀ­ποκομμένου σου μαστοῦ, πού δέχτηκες μέ χαρά. Ἄς ἔρθεις νά μᾶς ἐνθαρρύνεις γιά νά νικήσουμε τή ράθυμη διάθεσή μας γιά κάθε θυσία γιά τόν Θεό. Τήν πνευματική ἀνδρεία σου, πού κατέστησε τό ἁπα­λό σου σῶμα πιό ἰσχυρό κι ἀπό τό σίδερο καί τή φωτιά, παραλαμβάνουμε κληρονομιά ἱερή ἐμεῖς ἡ γενιά τῆς δειλίας, τῆς ἀτολμίας. Τό κλέος τῆς πίστεώς σου ἐπιζητοῦμε μέσα στήν ὀλιγοπιστία μας στίς δυσκολίες. «Γενοῦ προστασία, τῶν δει­νῶν ἐξαιρουμένη καὶ πειρασμῶν, ζάλης τε καὶ θλίψεως…». Τήν παρθενία σου «χαρμονικῶς» τιμοῦμε καί τολμοῦμε νά τήν ἐπιθυμοῦμε στήν ἐποχή πού περιπαίζεται ἡ ἁγνότητα.
 Ἄς γίνεται ἡ πρεσβεία σου στίς ψυχές μας κραταιά προστασία ἀπό τή λάβα τῆς ἁμαρτίας πού μᾶς κυκλώνει, ὅπως τότε, ἕνα χρόνο μετά τήν κοίμησή σου, τό λεί­ψα­νό σου ἔσβησε τή λάβα τοῦ ἡφαιστεί­ου τῆς Αἴτνας. Ἀσπαζόμαστε τοῦ ἐντα­- φιασμοῦ σου τόν τόπο καί ἐμπνεόμαστε ἀπό τή χαραγμένη ἐπιγραφή: «Νοῦς ὅ­σιος, αὐ­τοπροαίρετος, τιμὴ ἐκ Θεοῦ καὶ πατρίδος λύτρωσις». Ἀνεκτίμητο τό στέμ­μα σου στόν οὐρανό. Θαμπώνει τούς ἀπίστους, τιμᾶ τούς πιστούς, καλλύνει τήν Ἐκκλη­σί­α τοῦ Χριστοῦ στό πέρασμα τῶν αἰώ­νων.

Οὐρανοδρόμος

 Ἡ Ἐκκλησία ἀφιερώνει δύο Σάββατα κάθε ἔτος, τό Σάββατο πρό τῆς Κυριακῆς τῶν ἀπόκρεω καί τό Σάββατο πρό τῆς Πεντηκοστῆς, στούς κεκοιμημένους ἀδελφούς μας, σ’ αὐτούς πού πορεύθηκαν πρίν ἀπό μᾶς στόν οὐρανό. Γιατί ἄραγε τό κάνει αὐτό; Τί θέλει νά μᾶς διδάξει;

 Ὁ ἅγιος Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο ἀπό ἀγάπη. Μᾶς ἀγάπησε «πρῶτος» (Α΄ Ἰω 4,19), πρίν κἄν ἔρθουμε στήν ὕπαρξη. Καί μάλιστα μᾶς ἀγάπησε τόσο πολύ, ὥστε δημιούργησε κι αὐτόν τόν ὑπέροχο κόσμο νά τόν χαιρόμαστε καί νά τόν ἀπολαμβάνουμε. Καί ὄχι μόνο. Ἀπώτερος σκοπός Του ἦταν νά μᾶς κάνει μετόχους τῆς ζωῆς καί τῆς μακαριότητάς Του.
 Δέν μᾶς δημιούργησε ἀθάνατους. Προήλθαμε ἀπό τό μηδέν καί θά καταλήγαμε στό μηδέν. Αὐτή εἶναι ἡ μοῖρα τῶν κτιστῶν. Ἀκόμη καί ἡ ψυχή μας δέν εἶναι φύσει ἀθάνατη, ἀλλά κατά χάριν καί κατ’ εὐδοκίαν Του. Ὅμως ὁ Κύριος, ὅπως εἶπα, δέν ἤθελε τόν θάνατό μας∙ ἀντίθετα, ἤθελε νά μᾶς χαρίσει τήν ἀθανασία, νά ζήσουμε γιά πάν­τα μαζί Του. Γι’ αὐτό καί μᾶς τοποθέτησε στήν Ἐδέμ. Ἐκεῖ ὁ Ἀδάμ μποροῦσε νά ἐπικοινωνεῖ ἀνεμπόδιστα μαζί Του καί ἔτσι νά προοδεύει σταδιακά γιά νά ἐπιτύχει τό «καθ’ ὁμοίωσιν», νά γίνει ὅμοιος μέ τόν Θεό, ἀθάνατος.
 Ὡστόσο, ὁ Θεός μᾶς δημιούργησε καί ἐλεύθερους. Σ’ αὐτό συνίσταται κυρίως τό «κατ’ εἰκόνα». Ἤθελε τό πλά­σμα του, ὁ ἄνθρωπος, ἡ κορωνίδα τῆς δημιουργίας, νά συνδέεται μαζί του ὄχι ἀναγκαστικά, ἀλλά ἐπειδή θά τό ἐπέλεγε. Αὐτό ἦταν καί τό νόημα τοῦ δέντρου τῆς γνώσης τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. Δέν ἐπρόκειτο γιά κάποιο «μα­γικό» δέντρο, ἀλλά γιά κοινό, πού μπορεῖ νά ὑπάρχει καί σήμερα. Αὐτό ὅμως τό δέντρο θά ζύγιζε τήν ἐλευθερία τοῦ Ἀδάμ. Ἄν ὁ Ἀδάμ τηροῦσε τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί δέν ἔ­τρωγε ἀπό τόν καρπό του, θά ζοῦσε γιά πάντα. Ἄν ἔτρω­γε, τήν ἴδια μέρα θά πέθαινε. Μποροῦσε νά διαλέξει. Καί ὁ ἄνθρωπος, μέ τήν καθοδήγηση τοῦ Σατανᾶ, ὁ ὁποῖος διέστρεψε τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου, ἐπέλεξε τό δεύτερο. Πί­στεψε στόν λόγο τοῦ Διαβόλου ὅτι ἔτσι θά αὐτοθεωνόταν, καί ἔπεσε. Διακόπηκε ἡ σύνδεσή του μέ τήν πηγή τῆς ζω­ῆς, τόν Θεό, καί ἔτσι, τήν ἴδια στιγμή, ὁ θάνατος πα­γι­ώ­θηκε στήν ὕπαρξή του. Αὐ­τό φαίνεται ἀπό τό γεγονός ὅτι ἀμέσως ἄρχισε νά λειτουρ­γεῖ μέσα του τό γενε­τή­σιο ἔνστικτο, ἡ σε­ξουαλικότητα. Οἱ ἄν­θρω­ποι εἶδαν ξα­φνικά ὅτι ἦταν γυμνοί καί «ντράπηκαν» γι’ αὐτό. Ἐπειδή δηλαδή δέν θά μποροῦσαν πλέον νά ξεφύγουν τόν θάνατο, ἡ φιλαν­θρω­πία τοῦ Θεοῦ ἐπινόησε αὐτόν τόν τρό­πο, ὥστε νά γεννιοῦνται νέ­οι ἄνθρωποι καί νά μήν ἐξαφανισθεῖ τό γένος μας.
 Ὁ θάνατος εἶναι ἡ πιό φοβερή ἀπειλή ἐνάντια στήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Κανένα ἄλλο κακό δέν μπορεῖ νά συγκριθεῖ μαζί του. Ἤ μᾶλλον ὅ,τι ὁρίζουμε ὡς κακό εἶ­ναι τέτοιο διότι ἄμεσα ἤ ἔμμεσα συνδέεται μέ τόν θάνατο. Εἶναι τό σημαντικότερο πρόβλημά μας, ὁ «ἔσχατος» (Α΄ Κο 15,26), ὁ κορυφαῖος ἐχθρός μας. Παλεύουμε μαζί του σέ κάθε μας στιγμή. Μέ κάθε ἀνάσα μας διαδηλώνουμε τήν ἐπιθυμία μας νά ζήσουμε, νά μήν πεθάνουμε. Καί δέν ὑπο­φέρουμε μόνον ἐμεῖς, ἀλλά καί ἡ κτίση ὁλόκληρη. Διότι ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦ λος, ὑπέταξε στήν φθορά καί ὅλη τήν δημιουργία (βλ. Ρω 8,19-22).
 Ποιός, λοιπόν, θά μποροῦσε νά μᾶς σώσει ἀπ’ αὐτήν τήν τραγική κατάσταση; «Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος! Τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τού­του;» (Ρω 7,24). Κανείς, παρά μόνον ὁ Θεός, «ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον» (Α΄ Τι 6,16). Μόνον αὐτός εἶ­ναι ἀθάνατος φύσει καί μπορεῖ νά μᾶς με­ταδώσει ζωή καί ἀθανασία. Καί τό ἔκανε. Τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Υἱός, προσέλαβε τήν θνητή φύση μας καί ἔγινε ἄνθρωπος. Καί ἀφοῦ μέ τήν διδα­σκαλία του καί μέ τά σημεῖα του μᾶς ὁδή­γησε στήν θεογνωσία, πέθανε γιά μᾶς μέ θάνατο σταυρικό. Δέν ἦταν δέσμιος τοῦ θανάτου. Πέθανε ἐπειδή τό θέλησε. Καί θέλησε νά πεθάνει, ὥστε νά νικήσει στόν ἑαυτό του τόν θάνατο καί νά ἀναστηθεῖ, γιά νά χαρίσει στήν συνέχεια τήν ἀνά­στα­σή του σ’ ὅποιον ἑνώνεται μαζί του καί γίνεται σῶμα του. Γι’ αὐτό ὑπάρχει ἡ Ἐκ­κλησία. Τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία; Εἶναι τό σῶ­μα τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ (Ἐφ 1,23). Ὅποιος γίνεται μέλος της μέ τά μυστήρια τοῦ Βαπτίσματος καί τῆς θείας Εὐχαρι­στί­ας, κοινωνεῖ τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί γίνεται μέτοχός της. Αὐτός δέν φοβᾶ­ται πλέον τόν θάνατο, διότι ξέρει ὅτι «κι ἄν πεθάνει, θά ζήσει» (Ἰω 11,26). Θά πεθά­νει, ἀλλά ὄχι γιά πάντα. Κάποια μέρα, πού ὅρισε ὁ Κύριος, θά ἀναστηθεῖ, ὅπως ἀνα­στήθηκε ὁ Χριστός. Καί μέχρι τότε θά προ­γεύεται ὡς ψυχή τά ἄρρητα ἀγαθά τοῦ παραδείσου. «Ὁ θάνατος, λοιπόν, ἀφανί­σθηκε καί νικήθηκε. Ποῦ εἶναι, θάνατε, τό κεντρί σου; Ποῦ εἶναι, ἅδη, ἡ νίκη σου;… Ἄς εὐχαριστοῦμε ὅμως τόν Θεό, πού μᾶς δίνει τήν νίκη διά τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Α΄ Κο 15,55.57).
 Αὐτά, λοιπόν, τά μεγάλα μαθήματα μᾶς διδάσκουν τά δύο ψυχοσάββατα: Ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο ἀπό ἀ­γάπη. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος παραδόθηκε στόν θάνατο ἐπειδή παράκουσε τήν ἐντολή τοῦ δημιουργοῦ του. Ὅτι ὁ Θεός δέν τόν ἐγκατέλειψε, ἀλλά ἔγινε καί ἄνθρωπος καί πέθανε καί ἀναστήθηκε γιά νά τόν σώσει. Ὅτι, τέλος, οἱ νεκροί μας δέν χά θηκαν, ἀλλ’ ὡς ψυχές προσδοκοῦν τήν κοινή ἀ­νάσταση πού θεμελιώνεται στήν ἀνά­στα­ση τοῦ Χριστοῦ.
Ἐναπόκειται σέ μᾶς νά τά ἀξιοποι­ή­σουμε γιά τόν πνευματικό μας καταρτισμό καί τήν σωτηρία μας.

Εὐ. Ἀλ. Δάκας

Δρ Θεολογίας - Φιλόλογος

ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΣΑΚΚΟΥ (κασέτες καί CDs)

Α) Ο ΜΕΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

Β) ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

Μπορεῖτε νά τά προμηθευθεῖτε ἀπό τό Βιβλιοπωλεῖο "Ἀπολύτρωσις", τηλ. 2310 274518

  Πόσοι γνωρίζουν ἄραγε πώς ἡ πρώ­τη διπλωματική ἀναγνώριση  τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821 ἦρθε ἀπό τό Χαΐτιον, ἤτoι ἀπό τήν ... Ἀϊτή;! Μία μι­κρή χώ­ρα τῆς Καραϊβικῆς Θάλασσας, πού με­τροῦσε μόλις 18 χρόνια ἀπό τή δική της ἀνεξαρτησία, ἔσπευσε στίς 15 Ἰανουαρίου 1822 μέ ἐπίσημη ἐπιστολή νά ἀναγνωρίσει τό δικαίωμα τῶν Ἑλλήνων γιά αὐτοδιάθεση.

  Ἐπιφανεῖς Ἕλληνες πού ζοῦσαν στό Παρίσι μέ ἐπικεφαλῆς τόν Ἀδαμάντιο Κο­ραή ἦρθαν σέ συνεννόηση μέ τόν περίφη­μο γάλ­λο στρατηγό La Fayette κι ἔ­­στειλαν ἐπιστολή πρός τόν Πρόεδρο τῆς Ἀϊτῆς ζητώντας βοήθεια. Ὁ Jean Pierre Boyer τούς ἀπάντησε ἔνθερμα. Οἱ Ἀϊτινοί γνώριζαν ἤδη γιά τήν ἔ­κρηξη τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης. Ὁ λαός εἶχε ὑποδεχτεῖ τό νέο μέ ἐνθουσιασμό καθώς καί οἱ ἴδιοι πρόσφατα ἀποτίναξαν τόν ζυγό καί ἔνιωθαν τί ση­μαί­νει ἀγώνας γιά τήν ἐ­λευθερία. Κατανοώντας τό βάρος τῆς πολύχρονης ὑποδούλωσης ἐκφράζουν τή χαρά τους γιά τίς πρῶ­τες νίκες πού σημείωσαν οἱ ἀγωνιστές ὡς γνήσιοι ἀπόγονοι τοῦ Λεωνίδα. Θά ἤθελαν νά συντρέξουν στήν ἐπανάσταση μέ στρατεύματα καί μέ πολεμοφόδια ἤ ἔστω μέ χρηματική ἐνίσχυση ἀλλά καί οἱ ἴδιοι ἀντιμετω­πίζουν ἀκόμη πολλαπλά προβλήματα στό νεοϊδρυθέν κράτος. Ἔ­χουν ὅμως ἐπιθυμία ἄν οἱ περιστάσεις στό μέλλον τό ἐ­πιτρέψουν νά ἀ­ποστείλουν βοήθεια στά τέ­κνα τῆς Ἑλ­λά­δας. Εὔχονται ὁλόψυ­χα νά σημειωθοῦν νίκες μίας ἄλ­λης Σαλαμίνας κι ἑνός νέου Μαραθώνα γιά τήν ἱερή ὑπόθεση τῶν δικαιωμάτων, τῆς θρησκείας καί τῆς πατρίδας.
  Ἔκτοτε φαίνεται πώς δέν εἴχαμε ποτέ ἰδιαίτερους δεσμούς μέ τήν ἐξωτική χώρα τῆς Ἀϊτῆς. Μέχρι τίς 12 Ἰανουαρίου τοῦ 2010. Ἕνας φοβερός σεισμός 7 ρίχτερ ἔ­πληξε τήν πρωτεύουσα Port au Prin­ce γιά ἕνα λεπτό καί χιλιάδες ἄνθρωποι καταπλακώθηκαν στά ἐρείπια. Τότε κινήθηκε ἡ ἑλληνική ἀνθρωπιά. Μία χώρα μικρή θέλησε κάποτε νά μᾶς συμπαρασταθεῖ καί νά ὑπερασπιστεῖ τό δίκαιο τοῦ ἀ­γώ­να μας γιά ἐ­λευθερία. Εἴχαμε χρέος εὐγνωμοσύνης πρός αὐτή τήν τόσο μακρινή γιά μᾶς περιοχή τῆς γῆς νά ἀνταποδώσουμε. Ἀν­τίστοιχα πρός τήν ἐπιστολή τους, χρήματα κι ἐ­μεῖς δέν εἴχαμε τή δυνατότητα νά προσ­φέρουμε. Ὅμως μία ὁμάδα ἀπό ἕλ­ληνες διασῶστες κατέφτασε στήν Ἀϊτή. Καί μάλιστα ἡ χαρά τους ἦταν μεγάλη ὅ­ταν στίς 24 Ἰανου­αρίου σέ συνεργασία μέ Γάλλους κατάφεραν νά ἀνασύρουν μέσα ἀπό τά ἐρείπια ἑνός ξενοδοχείου ζωντανό ἕναν εἰκοσιτετράχρονο ἄντρα.
  Στό ξεκίνημα τῆς νέας χρονιᾶς ἀξίζει ὡς λαός νά ἀναθεωρήσουμε τήν πορεία μας καί νά τήν καθορίσουμε μέ βάση τίς πανάρχαιες ἀρετές πού χαρακτηρίζουν τή φυλή μας. Πέρα ἀπό τήν περίφημη φιλοξενία καί τό πατροπαράδοτο φιλότιμο, στόν τόπο μας ἀνθεῖ ἡ ἀν­θρω- πιά καί ἡ εὐ­γνωμοσύνη... ἀ­κόμη. Αὐτή εἶναι ἡ ὀμορφιά καί ὁ πλοῦ­τος τῆς Ἑλλάδας. Κι εἶναι σίγου­ρο πώς δέν θά ἐκλείψει ἀπό τήν ψυχή τοῦ Ἕλληνα ἡ ἔμπρακτη εὐγνωμοσύνη, φτάνει  νά συνεχίσουμε οἱ με­γαλύτεροι νά τή μεταλαμπα­δεύ­ου­με στίς ἐπερχόμενες γενιές.

Ἀγγελική Τσιραμπίδου

Φιλόλογος

Ἀπολύτρωσις, Ἰαν. 2017

 Βάσει τοῦ ἰσχύοντος Συντάγματος (ἄρ­θρα 16 καί 13) καί τῶν ἀποφάσεων 3356/1995 καί 2176/1998 τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας ἡ Πολιτεία ἔχει ὑπο­χρέ­ωση νά παρέχει θρησκευτική ἀγωγή στά Ἑλ­ληνόπουλα, σεβόμενη τήν ἀρχή τῆς ἐλευθερίας τῆς θρησκευτικῆς τους συνείδησης. Γιά τόν λόγο αὐτό τό Ὑ­πουργεῖο Παιδείας διορίζει, μετά ἀπό πρόταση τῶν τριῶν μουφτειῶν τῆς Θράκης, 300 «ἱεροδιδα­σκά­λους», γιά νά διδάξουν τό Κοράνιο στούς ἕλ­ληνες μουσουλμάνους μαθη­τές. Παρόμοιες εὐ­αι­σθησίες ἔχει ἐκδηλώσει πρός τούς ἕλληνες ἑβραίους καί ρωμαιο­καθολικούς μαθητές (πρβλ. ΦΕΚ 83/115-2016, τ. Α΄).
 Δέν διαπιστώνεται, ὡστόσο, ἡ ἴδια πρό­θε­ση τῆς Πολιτείας γιά τούς ὀρθόδοξους ἕλλη­νες μαθητές, καθώς ἐπιχειρήθηκε ὄχι μόνον ἡ μετάλλαξη τοῦ μαθή­ματος τῶν Θρησκευτικῶν σέ θρησκειολογικό, ἀλλά ἐπιπλέον, ὅπως ἀ­ποδεί­χθηκε ἀπό συνέδρια καί μελέτες, τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιά τό μάθημα τῶν Θρη­­σκευ­τικῶν ἀποτελεῖ πιστή ἐφαρμογή καί ἀντιγραφή τοῦ προγράμματος «Παγκοσμίου Δικτύου Θρησκειῶν γιά Παιδιά» (GNRC) τῆς νεοβουδιστικῆς ὀργάνωσης Arigatou.
 Μέ τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, τό παιδί βγαί­­νει ἔξω ἀπό τήν πίστη καί τήν Ἐκ­κλησία καί στέκεται μέ οὐδετερότητα, σάν νά μήν εἶναι βαπτισμένο στόν Χριστό• ἔχει ἀπέναντί του καί σέ ἴσες ἀποστάσεις τήν ὀρ­θόδοξη διδασκαλία ἐλλιπῆ, τίς χριστια­νικές ὁμολογίες καί τίς διάφορες θρησκεῖες. Αὐτή ἡ θρησκευτική ποικιλία τοῦ προσ­­­φέρεται μεθοδευμένα ἀπό τήν ἡλικία τῶν 8-9 ἐτῶν, τό κατευθύνει σταδιακά μέ τόν ἀναστοχασμό, τόν προβληματισμό, τήν ἀμφισβήτηση τῶν πάντων στήν ἀπόρριψη τῶν ὅσων πίστευε καί στήν υἱοθέτη­ση στοιχείων ἀπό ὅλες τίς θρησκεῖες, τίς ὁποῖες διδάσκεται ἰσότιμα καί χωρίς νά τίς ἀξιολογήσει. Ἀσφαλῶς, μέ τέτοιο μαθησιακό ὁρίζοντα ὁδηγοῦνται ἀναπότρεπτα οἱ μαθητές στόν ἀποπροσανατολισμό, τή σύγχυση, τήν ἀποδοχή ἑνός θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ καί κατ’ ἐπέκταση στήν ἀποδόμηση τῆς ἑλληνικῆς κοινωνί­ας. Νά τό ἔργο τῆς Arigatou: ἡ δημιουργία διαθρησκειακῆς συνείδησης, κατά τήν ὁ­ποία ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ἴδιες καί  ἰσά­ξιες.
 Γιά τήν ταυτότητα, ὅμως, καί τούς σκοπούς τῆς Arigatou πρόσφατη ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου γνωστοποιεῖ  ὅτι προέρχεται ἀπό τήν ὀργάνωση Μyochikai καί ἀνήκει στά νέα θρησκευτικά κινήματα βουδιστικῆς προελεύσεως, τά ὁποῖα ἀναπτύχθηκαν στήν Ἰαπωνία τόν 20ό αἰώνα. Ἡ ἱδρύτριά της Μiyamoto Μitsu διατέλε­σε ἡγετικό στέλεχος ἄλλης βουδιστικῆς θρησκευτικῆς ὁμάδας, τῆς Reiyukai, καί ἀποχώρησε ἀπό ἐκεῖ τό 1950, μετά ἀπό σκάνδαλο φοροδιαφυγῆς καί ἄλλες κατηγορίες. Τό Ἵδρυμα Arigatou ἱδρύθηκε ἀπό τόν Takejasu Μiyamoto τό 1990 ὡς θυγατρικός ὀργανισμός του, μέ σκοπό νά ἐνισχύει τίς διαθρησκειακές δραστηριότητες, ἰδιαιτέρως μεταξύ τῶν παιδιῶν. Τό 2000 τό Ἵδρυμα Arigatou σέ συνεργασία μέ τήν ἰαπωνική ἐπιτροπή τῆς UNICEF καί τήν ὀργάνωση «Παγκόσμια Συνδιάσκεψη γιά τή θρησκεία καί τήν εἰρήνη τῆς Ἰαπωνί­ας», ἵδρυσαν τό «Παγκόσμιο Δίκτυο Θρησκειῶν γιά τά παιδιά» (GNCR), μέ σκοπό νά ἐνθαρρύνουν τή διαθρησκειακή ἐργασία καί βοήθεια τῶν παιδιῶν. Στό πλαίσιο αὐτό δημιουργήθηκε τό ἐκπαιδευτικό πρό­γραμμα LTLT (Learning To Live Toge­ther – Αn Intercultural and Interfaith Programme for Ethics Education), μέ θεμα­τολογία ἔντονου θρησκευτικοῦ συγ­κρη­­τι­σμοῦ καί προμετωπίδα τήν «πνευ­ματι­κότητα». Ἐπιπλέον, μαρτυρεῖται στά κείμενά τους ἀπόπειρα διαφήμισης καί διάδοσης ἐξωχριστιανικῶν πρακτικῶν καί δοξασιῶν, ὅπως ὁ διαλογισμός στά σχολεῖα. Ὁμολογοῦν, ἀκόμη, ὅτι συνεργάζονται μέ ΜΚΟ καί διεθνεῖς ὀργανισμούς στά πλαίσια διαθρησκειακῶν καί πολιτιστι­κῶν πρωτοβουλιῶν, οἱ ὁποῖες ἀξιοποι­οῦνται ἀπό τήν ὀργάνωση καταλλήλως γιά τήν ἐπικοινωνιακή προβολή της.
 Στήν ἴδια συχνότητα, τό 2004, ὁ Takejasu Μiyamoto ἵδρυσε τό «Συμβούλιο Διαθρησκειακῆς Ἠθικῆς Ἐκπαίδευσης γιά Παιδιά» (Interfaith Council on Ethics Education for Children). Τό Συμβούλιο αὐτό καθιέρωσε τό 2008, σέ ἐτήσια βάση, τήν «Παγκόσμια Ἡμέρα Προσευχῆς καί Δράσης γιά τά παιδιά», κατά τήν ὁποία διοργανώνονται γιά τά παιδιά ἀπό κοινοῦ θρησκευτικές συναντήσεις καί συμπροσ­ευχές διαφό­ρων θρησκευτικῶν κλάδων. Προτείνουν, μάλιστα, ἕνα κοινό κείμενο προσευχῆς μέ ἐξαιρετικά νεφελῶδες καί προβληματικό περιεχόμενο. Ἔτσι, στίς 19-11-2015 πραγματοποιήθηκε τέτοια διαθρησκειακή συνάντηση στό Santo Do­­­- min­go μέ τή συμμετοχή χριστιανῶν, ἰου­δαί­ων, ἰνδουϊστῶν, βουδι­στῶν, καθώς καί ὀ­παδῶν παραχριστιανικῶν καί νεοεποχίτικων ὁμάδων.
 Ἐπίσης, τό Ἵδρυμα Arigatou συνεργάζεται καί μέ ἄλλες ὁμάδες βουδιστικῶν ἀρχῶν, οἱ ὁποῖες ἀσκοῦν, σύμφωνα μέ δηλώσεις τους, λατρεία πρός «τή φύση, τόν Βούδα, πού βρίσκεται σέ ὅλους τούς ἀν­θρώπους καί τά πράγματα». Ἀκόμη ὑπεισέρχεται καί σέ ἐκπαιδευτικά προγράμ­ματα καί δράσεις, ἐνῶ παράλληλα ἐπιδιώκει τή συνεργασία καί μέ ἐκκλησιαστικούς φορεῖς, στούς ὁποίους προτείνει δράσεις συνεργασίας καί ἐκδηλώσεις γιά θέματα εὐρύτερου ἐνδιαφέροντος, ὅπως ἡ εἰρήνη, ἡ ἐκπαίδευση, ἡ καταπολέμηση τῶν διακρίσεων κ.ἄ.
 Ἀποτελεῖ ὄντως τραγική εἰρωνεία νά θέλει ἡ Arigatou νά διδάξει τήν Ἐκκλησία πῶς νά εἶναι πιό φιλική μέ τά παιδιά! Φθάσαμε στό σημεῖο βουδιστές, ἰνδουϊστές καί πνευματιστές-μάγοι νά συμβουλεύουν τόν χριστιανικό κόσμο πῶς νά συμ­περι­φέ­ρεται, μέ σκοπό νά κερδίσει τήν προ­τίμη­ση τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων! Φαίνεται καθαρά πῶς ἡ ὀργάνωση Arigatou ἐπιδιώκει νά διεισδύσει καί νά ἀλλοιώσει τήν πίστη ὅλων τῶν θρησκειακῶν χώρων -καί τήν ἑλλη­νι­κή Ὀρθόδοξη Ἐκ­κλησία-, προκειμένου νά ἐκπληρωθοῦν τά ὁράμα­τα καί οἱ σκοποί της. Βέβαια, αὐ­τά δέν τά πραγματοποιεῖ μόνη της. Ἀνιχνεύει παντοῦ συνεργάτες, μοιράζει ἀξι­ώ­- ματα καί ἁρμοδιότητες, ὑποσχόμενη «ἕνα καλύτε­ρο αὔριο γιά τά παιδιά». Ἔτσι ἐν­τόπισε συνεργάτες καί στήν Ἑλλάδα.
 Μέ ποιά λογική ἔχουν τό δικαίωμα ξέ­να κέντρα καί ὀργανώσεις μέ ἰδέες ἀντί­θε­τες πρός τήν παράδοσή μας νά σχε­δι­ά­ζουν καί νά ποδηγετοῦν τή διαπαι­δα­γώ­γηση τῶν παιδιῶν μας καί νά μετατρέπουν τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία σέ μία πο­λυθρησκειακή-συγκρητιστική διδασκαλία, μέ στόχο τήν τελική ἐπικράτηση καί ἐπιβολή τῆς πανθρησκείας τῆς Νέας Ἐ­πο­χῆς;
 Ξεκάθαρα ὅμως καί ἀπερίφραστα ἡ Ἱε­ρά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τονίζει ὅτι τό Ἵδρυμα Arigatou εἶναι σα­φῶς ἀσυμβίβαστο πρός τήν ὀρθόδοξη πί­στη καί ἐπισημαίνει στήν ἀνακοίνωσή της (27-10-2016): «Συνιστᾶται ἡ προσοχή τῶν ἐκλεκτῶν λειτουργῶν τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν εἰς τήν Μέσην Ἐκ­παίδευσιν, μέ τό ὑψηλόν αἴσθημα εὐθύ­νης τό ὁποῖον διακρίνει αὐτούς, ὅπως ἀποφεύγουν συνεργασίας μετά κινήσεων καί σωματείων, τά ὁποῖα σχετίζονται μέ πρα­­κτικάς θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ».

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

  Ὁ μήνας Ἰανουάριος μᾶς δίνει ἀρ­κε­τές εὐκαιρίες νά τιμήσουμε τούς ἁγίους Τρεῖς Ἱεράρχες. Ἤδη ἀπό τήν 1η τοῦ μή­να ἑορτάζεται ἡ μνήμη τοῦ Μεγάλου Βα­σι­­λείου, στίς 25 ἡ μνήμη τοῦ Γρη­γο­ρίου τοῦ Θεολόγου καί στίς 27 ἡ ἀνα­κομιδή τῶν λειψάνων τοῦ Ἰω­άννου τοῦ Χρυσο­στό­μου ἀπό τά Κόμανα στήν Κωνστα­ντι­νούπολη. Τέλος, στίς 30 Ἰανουαρίου ἡ Ἐκ­­κλησία ἑ­ορτάζει τή μνήμη καί τῶν Τρι­ῶν Ἱε­ραρ­χῶν ἤ ἀκριβέστερα τή σύν­α­ξη πρός τιμή αὐτῶν, διότι πρόκειται περί κοινῆς ἑορτῆς καί ὄχι μνήμης μέ τήν ἔν­νοια ἐ­πε­τείου τῆς κοίμησης αὐ­τῶν.
  Ἡ τελευταία αὐτή ἑορτή εἶναι μετα­γενέστερη καί καθιερώθηκε κατά τόν 11ο αἰώνα ἐπί τῆς βασιλείας τοῦ Ἀλεξίου Κο­μνηνοῦ (1081-1118) ἀπό τόν μητροπο­λί­τη Εὐχαΐ­των Ἰωάν­νη τόν Μαυρόποδα. Ἐκεῖνος συνέθεσε καί τήν ἀκολου­θία τῆς ἑορτῆς αὐτῆς.
  Ἀπό τότε καθιερώθηκε καί ἡ ἀπει­κό­νιση τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν στήν ἴ­δια ἁ­γι­ογραφική παράσταση. Παράλληλα ἤ­δη εἰκονίζονταν μέ ἄλλους Ἱεράρχες στήν κόγχη τοῦ ἱεροῦ βήματος νά κυ­κλώ­νουν τήν ἁγία Τράπεζα, ἐνδεδυμέ­νοι τά ἀρχι­ε­ρατικά τους ἄμφια καί μέ τά εἰ­λητάρια τῆς θείας Λειτουργίας στά χέ­ρια. Ἡ πρα­κτική αὐτή τῆς εἰκονογρα­φίας ὑ­πενθυ­­μίζει τό γεγονός ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱε­ράρ­χες δέν ὑπῆρξαν μόνο μεγάλοι δι­δάσκαλοι τῆς πί­στης καί τοῦ ἤθους τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ἀλλά καί τῆς λατρείας της. Πρά­γμα­τι οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, ἐκτός ἀπό ἱερουργοί τῶν μυστη­ρίων τῆς Ἐκκλησί­ας, ὑπῆρξαν καί διαμορφωτές τῆς θείας λατρείας.
  Εἰδικότερα, ἀπό ἱστορικές πηγές πλη­ροφορούμαστε ὅτι ὁ Μέγας Βασί­λει­ος κα­θόρισε τήν τάξη τῆς ἀνάγνωσης τῶν εὐ­χῶν. Ἐξάλλου στόν ἴδιο ἀπο­δίδονται πλῆ­θος εὐχῶν πού περιέχονται στά λει­τουρ­γικά βιβλία. Ἐνδεικτικά ἀνα­φέρον­ται οἱ εὐχές τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος καί τοῦ μεγάλου Ἁγιασμοῦ, τῆς γονυ­κλι­σίας τῆς Πεντηκοστῆς καί τῶν ἀκο­λου­θιῶν τοῦ νυχθημέρου. Οἱ εὐχές αὐτές δια­κρί­νονται γιά τό βιβλικό τους ὑπό­βα­θρο, τή βαθειά θεολογική σκέψη καί τήν ἀρι­στοτεχνική δομή καί γλῶσσα. Τό σπου­­δαιότερο ὅμως λει­τουργικό του ἔρ­γο, ἀπό τά ὡραιότερα καί θεολογικό­τερα κείμενα τῆς θρησκευτικῆς φιλολο­γίας, εἶναι ἡ θεία Λειτουργία του.
  Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ὡς ποιη­τής συνέγραψε ἐπίσης ὕμνους καί προσευχές. Ὁ πλοῦτος τῶν αἰσθημάτων πού τά χαρακτηρίζει τά κατατάσσει με­τα­ξύ τῶν ἐκλεκτότερων ἔργων τῆς ἐκ­κλη­σιαστικῆς ποίησης. Οἱ ὕμνοι αὐτοί ὅμως δέν χρησιμοποιήθηκαν στή λα­τρεί­α, ἐπει­δή ἦταν γραμμένοι σέ ὁμηρική,  δύσκολη, γλῶσσα. Στόν ἅγιο Γρη­γόριο ἀ­πο­δίδεται καί μία θεία Λειτουργία, γραμ­μένη καί αὐτή σέ ἔμμετρο λόγο, ἡ ὁποία τε­λοῦν­ταν στήν ἐκκλησία τῆς Ἀλεξάν­δρει­ας.
  Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, σύμφωνα μέ τούς βιογράφους του, ἔκανε προσπάθειες γιά τήν ἀναπτέ­ρωση τῆς λει­­τουργικῆς ζωῆς στήν Κωνσταντινού­πο­λη, ἐνῶ σέ πολλές ὁμιλίες του ἔπαιρνε ἀφορμές γιά νά ἐξάρει τή σημασία τῶν Μυστηρίων καί νά καθοδηγήσει τούς πι­στούς στή συμμετοχή στίς λειτουργικές συνάξεις. Στόν ἴδιο ἀποδίδεται καί ποικι­λία εὐχῶν γιά διάφορες περιστάσεις καί ὧρες προσευχῆς. Πιό πολύ ὅμως εἶναι γνωστός γιά τή θεία Λειτουργία πού φέ­ρει τό ὄνομά του, ἡ ὁποία διακρίνεται γιά τή δωρική ἁπλότητα, τή συντομία καί τή συνοχή της.
  Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, μέ τά λειτουργικά τους ἔργα, στέκονται ὡς φωτεινοί ὁδο­δεῖκτες στήν πορεία τῶν ἀνθρώπων γιά τήν «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ» λατρεία (Ἰω 4,23), ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία χρησιμο­ποι­ώντας τά κείμενά τους συνεχίζει νά τε­λεῖ τό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, ἁ­γι­άζοντας τούς πιστούς ὅλων τῶν ἐπο­χῶν.

Μάξιμος

"Ἀπολύτρωσις", Ἰαν. 2017