Συμπληρώθηκαν 800 καί πλέον χρόνια ἀπό τήν πρώτη ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης ἀπό τούς Λατινοφράγκους (1204). Στή μνήμη μας ἀμυδρά μόλις ἔχουμε συγκρατήσει τό σημαντικό αὐτό γιά τή μετέπειτα πορεία τοῦ Ἑλληνισμοῦ συμβάν. Ἄλλωστε καί ἡ μνήμη τῆς δεύτερης ἅλωσης τῆς βασιλεύουσας, ἀπό τούς Ὀθωμανούς Τούρκους αὐτή τή φορά (1453), ἔχει ἀρκετά ξεθωριάσει, ἐνῶ πανηγυρίζεται ἔντονα στή γείτονα χώρα.
   Οἱ δυτικοί ἱστορικοί στά συγγράμματά τους, ἐνῶ δίνουν ἔμφαση στά γεγονότα τῆς δεύτερης πολιορκίας καί ἅλωσης, ἀποφεύγουν τήν ἐκτενῆ ἀναφορά στά γεγονότα τῆς πρώτης. Ἀσφαλῶς καί δέν ἔχουν διάθεση νά ἐπωμισθοῦν τίς εὐθύνες γιά τό ἔγκλημα πού διέπραξαν οἱ πρόγονοί τους. Μάλιστα πολλοί ἀπό αὐτούς ἀποδίδουν τά γεγονότα σέ τυχαία τροπή τῶν κινήτρων καί σκοπῶν τῶν ὀργανωτῶν τῶν σταυροφοριῶν, οἱ ὁποῖες, καθώς ὑποστηρίζουν ἀκόμη ἀρκετοί ἀπό αὐτούς, ἔγιναν μέ μοναδικό σκοπό νά ἀπελευθερώσουν τούς Ἁγίους Τόπους ἀπό τούς μουσουλμάνους κατακτητές. Καί ἀρκετοί δικοί μας, ἐπειδή δέν θέλουν νά δυσαρεστήσουν μέ τά γραφόμενά τους τούς σύγχρονους «ἱππότες» τῆς Δύσης, ἀναμασοῦν τίς δυτικές ἀναλύσεις στά συγγράμματά τους. Εὐτυχῶς πού κάποιοι, ἔστω ἐλάχιστοι, δυτικοί τολμοῦν καί «θέτουν τόν δάκτυλόν τους ἐπί τόν τύπον τῶν ἥλων» καί συντελοῦν στό νά διασωθεῖ ἡ ἱστορική ἀλήθεια.
   Ἄς δεχθοῦμε, λοιπόν, ὅτι τυχαῖα συμβάντα ἔφεραν τούς σταυροφόρους πρό τῶν πυλῶν τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἀλλά ἡ ἱστορία δέν σταματᾶ στήν εἴσοδο τῶν σταυροφόρων στήν Πόλη. Μᾶς διασώζει ὅτι οἱ εἰσβολεῖς προκάλεσαν τήν ὁλοσχερῆ σχεδόν καταστροφή της. Φόνευσαν, ἰδίως κληρικούς, βίασαν, ἅρπαξαν καί πούλησαν σκλάβους, λεηλάτησαν καί μάλιστα ἐπί σειράν ἐτῶν δημόσιους καί ἰδιωτικούς χώρους, πυρπόλησαν σημαντικό μέρος της. Σέ ἀντίθεση μέ τή συμπεριφορά αὐτή τῶν «χριστιανῶν» τῆς Δύσης, ἡ ἱστορία διασώζει πώς οἱ Ἄραβες, ὅταν κατέλαβαν τά Ἰεροσόλυμα, δέν προκάλεσαν καταστροφές, ἀλλά περιορίστηκαν σέ ἐπιβολή φόρου ἐπί τῶν κατοίκων. Ἀλλά καί ὁ Μωάμεθ ὁ πορθητής δέν προκάλεσε τόσης ἔκτασης λεηλασία κατά τή δεύτερη ἅλωση. Ἴσως γιατί δέν βρῆκε σημαντικά πράγματα νά λεηλατήσει, καθώς τόν εἶχαν προλάβει οἱ σταυροφόροι.
   Ἡ συμφορά προῆλθε ἀπό ἀπύθμενα πάθη μίσους καί μοχθηρίας ἑνός κόσμου πού διψοῦσε γιά δύναμη. Ὁ ἄρχων τοῦ Βατικανοῦ ἤθελε νά ἀναγνωρίζεται ἀπό ὅλους τούς χριστιανούς ὡς ὁ ἀντιπρόσωπος τοῦ Θεοῦ ἐπί τῆς γῆς. Οἱ Γερμανοί, διάδοχοι τοῦ Καρλομάγνου, διψοῦσαν γιά τήν ἀνασύσταση τῆς ἀχανοῦς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας ὑπό τήν κυριαρχία τους. Οἱ Βενετοί ἤθελαν νά πλέουν μέ ἀσφάλεια σέ ὅλη τή Μεσόγειο. Ἔτσι, τίποτε δέν ὑπῆρξε τυχαῖο. Τά γεγονότα τῶν Σταυροφοριῶν καί ἡ καταστροφή τῆς Κωνσταντινούπολης εἰδικότερα ὑπῆρξαν τά πρῶτα δείγματα τοῦ ἀκόρεστου πάθους τῆς Δύσης γιά κυριαρχία.
   Ἐντυπωσιακό εἶναι ὅτι οἱ «κυρίαρχοι» εἶχαν ἐξασφαλίσει τήν «εὐλογία» τοῦ Θεοῦ μέσῳ τοῦ «ἀντιπροσώπου» του. Ὁ πάπας συγχωροῦσε τίς ἁμαρτίες τοῦ παρελθόντος ἀλλά καί προκαταβολικά τοῦ μέλλοντος στόν καθένα πού θά δήλωνε συμμετοχή σέ μία ἀπό τίς ἐξορμήσεις τυχοδιωκτικῆς ἐκτόνωσης τῆς «ἱπποτικῆς» Εὐρώπης κατά τῶν ἀπίστων ἀλλά καί κατά τῶν «σχισματικῶν», ἐναντίον τῶν ὁποίων τό πάθος ἦταν ἀφάνταστα βαθύτερο.
 Θέλοντας νά ἀγνοοῦν οἱ δυτικοί καί δυτικόπληκτοι τή συμφορά πού προκάλεσε στόν Ἑλληνισμό ἡ μάστιγα τῶν βαρβάρων λατινοφράγκων εἰσβολέων καί ἐπί σειράν ἐτῶν κατακτητῶν, ἀδυνατοῦν στή συνέχεια νά κατανοήσουν γιατί ὁ λαός (ναί, ὁ λαός στή συντριπτική του πλειοψηφία) κατά τίς παραμονές τῆς ἀναμενόμενης, αὐτή τή φορά, δεύτερης ἅλωσης ἐκδήλωνε μένος, ὅπως χαρακτηρίζεται, κατά τῶν δυτικῶν καί προτιμοῦσε τουρκικό φακιόλι παρά παπική τιάρα.
   Λίγοι πιά εἶχαν ἀπομείνει μέσα στήν Πόλη. Οἱ φιλενωτικοί λόγιοι εἶχαν πάρει προδοτικά τό δρόμο γιά τή Δύση. Οἱ οἰκονομικά ἰσχυροί τῆς Μικρασίας δέν εἶχαν λόγο νά ἐπιθυμοῦν τή Βασιλεύουσα. Εἶχαν προσχωρήσει στό στρατόπεδο τοῦ ἐπιδρομέα, γιά νά διατηρήσουν τά προνόμιά τους καί νά παραμείνουν καταπιεστές καί στή νέα κατάσταση, ὅπως καί πρίν. Καί κάλεσε τό Γένος τήν ὕστατη στιγμή τόν Κωνσταντίνο Παλαιολόγο νά σώσει τήν τιμή του. Καί ἐκεῖνος ἀνέλαβε νά «ἄρῃ τόν σταυρόν του». Παρά τό ὅτι ἐνέδωσε στόν τελευταῖο πειρασμό (ἐκκλησιαστική ὑποταγή στή Δύση), πάλεψε ἡρωικά καί ἔπεσε στίς ἐπάλξεις τῆς Βασιλεύουσας ὅπως ταιριάζει σέ Ἕλληνα.
   Ἡ σκλαβιά μετά τήν ἅλωση τῆς Πόλης κράτησε ὥς καί πεντακόσια χρόνια. Τό Γένος ἄντεξε, διότι, ὅταν ἔχασε ὅλα τά ὑλικά ἀγαθά πού εἶχαν σωρεύσει ἀνάξιοι ἄρχοντες, τοῦ ἀπόμεινε ἡ πίστη. Ὄχι πώς δέν πλήρωσε βαρύ τό τίμημα σέ αἷμα νεομαρτύρων, ἐπαναστατῶν καί κλεφτῶν. Ὄχι πώς δέν πλήρωσε βαρύ τό τίμημα σέ ἐξανδραποδισμούς (γενίτσαροι καί ὀδαλίσκες). Ὅμως ἐπιβίωσε. «Ἄθλιο, ἐκφυλισμένο, ἀνάξιο τῶν προγόνων του», κατά δυτικούς ἀναλυτές. Αὐτοί δέν πρόκειται ποτέ νά ξεπεράσουν τίς ἐνοχές καί τά συμπλέγματά τους, γι’ αὐτό καί δέν παύουν νά ἐπιχειροῦν νά μᾶς ἀφομοιώσουν.
   Ὅσοι τάχθηκαν μέ τό μέρος τῶν κατακτητῶν χάθηκαν γιά τό Γένος μας. Ἐκεῖνοι πού ἐξισλαμίστηκαν ἔλαβαν τό μέρος τῶν κατακτητῶν σέ κάθε ἔνοπλη ἀντιπαράθεση. Ὅσοι φράγκεψαν στά νησιά, κατά τόν ξεσηκωμό τοῦ Γένους τήρησαν οὐδετερότητα. Καί ὑπάρχουν ἀκόμη Ἕλληνες πού θέτουν τό ἐρώτημα: Τί ἔκανε ἡ Ἐκκλησία κατά τήν τουρκοκρατία; Μά εἶναι τόσο ἁπλή ἡ ἀπάντηση: Κράτησε στήν πίστη τά παιδιά της, γιά νά ἔχει τό νέο ἑλληνικό κράτος πολίτες! Γιατί ἀπό ποιούς θά ἔλειπε ἡ ἐλευθερία, ἄν εἶχαν ὅλοι ἀλλαξοπιστήσει;

  Ὁ κύριος συντελεστής τῆς ἀνάκτησης τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς Φράγκους (1261) καί τῆς ἐπανασύστασης τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας εἶναι ὁ Ἰωάννης Βατάτζης. Ὁμόφωνα οἱ ἱστορικοί ὑπογραμμίζουν πώς μέ τήν ἐσωτερική κι ἐξωτερική του πολιτική δημιουργοῦσε τίς προϋποθέσεις καί προετοίμαζε τό ἔδαφος γιά τήν παλινόρθωση τοῦ Βυζαντίου.
  Γιά τή γενναιότητα καί τό ἦθος τοῦ ἀνδρός ἀξίζει νά μνημονεύσουμε τήν ἐξαιρετική ἐπιστολή του πρός τόν Πάπα Γρηγόριο Θ΄, τήν ὁποία διασώζει ὁ καθηγητής τῆς Ἱστορίας Ἀπ. Βακαλόπουλος στό βιβλίο του «Πηγές Ἱστορίας τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ». Ὁ Πάπας ἀπαιτεῖ ἀπό τόν αὐτοκράτορα τῆς Νικαίας νά μή διεκδικεῖ τήν Κωνσταντινούπολη ἀπό τόν Φράγκο ἡγεμόνα, πού τήν κατέχει ἀπό τό 1204 Ἐκπλήττεται ὁ Ἰ. Βατάτζης καί μέ φρόνημα ἀδούλωτο τοῦ ἐπισημαίνει: «... Ἀπαιτεῖς νά μήν ἀγνοοῦμε τά προνόμιά σου. Κι ἐμεῖς ἔχουμε τήν ἀντίστοιχη ἀπαίτηση νά δεῖς καί νά ἀναγνωρίσεις τό δίκαιό μας ὅσον ἀφορᾶ τήν ἐξουσία μας στό κράτος τῆς Κωνσταντινουπόλεως, πού ἀρχίζει ἀπό τά χρόνια τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ἔζησε ἐπί χίλια χρόνια κι ἔφθασε μέχρι καί τή δική μας βασιλεία... Οὐδέποτε θά παύσουμε νά ἀγωνιζόμαστε καί νά πολεμοῦμε κατά τῶν κατακτητῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Θά ἀσεβούσαμε καί πρός τούς νόμους τῆς φύσεως καί πρός τούς θεσμούς τῆς πατρίδος καί πρός τούς τάφους τῶν πατέρων μας καί πρός τούς ἱερούς ναούς τοῦ Θεοῦ, ἄν δέν ἀγωνιζόμασταν γι᾽ αὐτά μέ ὅλη μας τή δύναμη... Ἔχουμε μαζί μας τόν δίκαιο Θεό, πού βοηθεῖ τούς ἀδικουμένους καί ἀντιτάσσεται στούς ἀδικοῦντας...». Καί νά σκεφθεῖ κανείς πώς αὐτά τά λόγια τά ἀπευθύνει ἕνας βασιλιάς -πού βρίσκεται σέ μειονεκτική, ταπεινωτική θέση- πρός τόν «πλανητάρχη» τῆς ἐποχῆς ἐκείνης! Δέν μπορεῖς νά μή θαυμάσεις τό πνευματικό ἀνάστημα αὐτοῦ τοῦ Κυβερνήτη, τήν ἐθνική του περηφάνια κι ἀξιοπρέπεια.
  Στό σημεῖο αὐτό ὁ πολιτικός ἐπιστήμονας Κωνσταντῖνος Χολέβας κάνει ἕνα ἐνδιαφέρον σχόλιο: «Ἄν ἀντικαταστήσουμε τή λέξη "Πάπας" μέ τή λέξη "τρόικα" καί τή λέξη "Κωνσταντινούπολη" μέ τή λέξη "ἐθνική κυριαρχία", κατανοοῦμε ποιά ἀπάντηση ἐπιβάλλεται νά δίνουν οἱ ἑκάστοτε κυβερνῆτες μας σέ προκλητικές ἀπαιτήσεις τῶν διαφόρων δανειστῶν μας. Τό ὅτι δανειζόμαστε δέν σημαίνει ὅτι πρέπει νά δώσουμε "γῆν καί ὕδωρ" ἐξευτελιζόμενοι ἐθνικά. Ὁ Ἰωάννης Βατάτζης διοικοῦσε ἕνα καθημαγμένο τμῆμα τοῦ ἡττημένου τότες Ἑλληνισμοῦ, ἀλλά ἀπήντησε μέ θαυμαστή παρρησία στόν πανίσχυρο Πάπα. Τιμώντας τή μνήμη του στίς 4 Νοεμβρίου, ἄς διδαχθοῦμε ἀπό τό ἦθος του».
  Τό τίμιο σῶμα τοῦ εὐσεβῆ αὐτοκράτορα ἐνταφιάστηκε στό μοναστήρι τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, πού εἶχε κτίσει ὁ ἴδιος καί τό ὀνόμασε Σώσανδρα. Ὕστερα μέ ἀποκάλυψη ὁ ἴδιος ὁ Ἰωάννης ζήτησε νά μετακομισθεῖ τό λείψανό του στή Μαγνησία τῆς Μ. Ἀσίας. Ὅταν ὅμως ἄνοιξαν τόν τάφο, μιά γλυκειά εὐωδιά ξεχύθηκε παντοῦ, σάν νά εἶχε ἀνθίσει κῆπος ἀρωματικός καί εὐωδιαστός. Ὁ νεκρός φαινόταν νά κάθεται ἐπάνω σέ βασιλικό θρόνο, δίχως νά ἔχει καμιά ἀλλοίωση, καμιά δυσωδία ἤ κάποιο ἄλλο σημεῖο πού νά δείχνει πώς εἶναι νεκρός. Ἑπτά χρόνια ἦταν μέσα στόν τάφο, κι ἔμοιαζε σάν ζωντανός· τό χρῶμα τοῦ σώματός του ἦταν ὅπως κάθε φυσιολογικοῦ ζωντανοῦ ἀνθρώπου. Κι αὐτά ἀκόμη τά ροῦχα του φυλάχτηκαν ἀδιάφθορα κι ἔμοιαζαν σάν νά εἶχαν πρόσφατα ραφτεῖ, σημειώνει στόν Συναξαριστή του ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ἀπό τότε τό τίμιο λείψανό του ἔκανε πολλά θαύματα, γιατρεύοντας ἀρρώστιες, διώχνοντας δαίμονες καί θεραπεύοντας διάφορα παθήματα. Λίγα χρόνια μετά τό θάνατό του ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας τόν κατέταξε στό ἁγιολόγιό της καί τόν γιορτάζει στίς 4 Νοεμβρίου, τή μέρα τῆς κοίμησής του. Στή Μαγνησία, ὅπου καί τό ἄφθαρτο λείψανό του, χτίστηκε ναός στό ὄνομά του καί ἕνας ναΐσκος στό Νυμφαῖο. Ἰδιαίτερα τιμᾶται καί σήμερα μέ κάθε λαμπρότητα ὡς τοπικός ἅγιος στήν πατρίδα του, στό Διδυμότειχο.
  Μετά τή μικρασιατική καταστροφή (1922) κανείς δέν γνωρίζει τί ἀπέγινε ἡ ἐκκλησία στή Μαγνησία καί κατά συνέπεια καί τό ἄφθαρτο λείψανο τοῦ ἁγίου βασιλιᾶ. Διάφοροι θρύλοι τόν θέλουν νά βρίσκεται κάπου μαρμαρωμένος, ὥσπου μιά μέρα θά ξαναζωντανέψει καί θά λευτερώσει τήν Πόλη ἀπό τόν τουρκικό ζυγό.
   Ὁ καθηγητής τῆς βυζαντινῆς ἱστορίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Κωνσταντῖνος Ἄμαντος (1874-1960) σημειώνει γιά τόν Ἰ. Βατάτζη ὅτι «ὑμνήθη καί ζῶν καί μετά θάνατον ὡς οὐδείς ἴσως ἄλλος αὐτοκράτωρ τοῦ Βυζαντίου». Κι ἀκόμη, ὅταν ἡ Βουλή τῶν Ἑλλήνων ζήτησε ἀπό τόν μεγάλο αὐτόν βυζαντινολόγο νά προτείνει ἕναν βυζαντινό αὐτοκράτορα γιά ν᾽ ἀναρτηθεῖ στή Βουλή τό πορτραῖτο του, ἐκεῖνος πρότεινε τόν ἅγιο Ἰωάννη Δούκα Βατάτζη τόν Ἐλεήμονα (βλ. φυλλ. 796), γιά νά ᾽ναι πρότυπό τους καί νά τούς φωτίζει.
 Αἰωνία ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου αὐτοκράτορα τοῦ Βυζαντίου, Ἰωάννου Γ΄ Δούκα Βατάτζη. Στούς χαλεπούς καιρούς πού ζοῦμε καθώς ἡ πατρίδα μας διέρχεται πνευματική, ἠθική καί οἰκονομική κρίση, ἄς ἐπικαλούμαστε τίς θερμές πρεσβεῖες του.

 Ξεκίνησε καί ἔρχεται! Ἔρχεται νά μᾶς συναντήσει καί νά μᾶς πάρει κοντά Του. Ἀπό τήν ἡμέρα πού ἀναλήφθηκε στούς οὐρανούς ὁ Κύριος, ἡ Ἐκκλησία Τόν περιμένει. Τό εἶπαν οἱ ἄγγελοι στούς μαθητές του· «οὗτος ὁ Ἰησοῦς ὁ ἀναληφθείς ἀφ᾿ ὑμῶν εἰς τόν οὐρανόν, οὕτως ἐλεύσεται, ὅν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτόν πορευόμενον εἰς τόν οὐρανόν» (Πρξ 1,11).
 Καί ἦλθε ὁ Κύριος μέ τήν ἐπιφοίτηση τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πού εἶναι ὁ ἄλλος ἑαυτός του· μέ τήν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας, πού κατά τόν ἱερό Αὐγουστίνο εἶναι «ὁ Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶνας», ὁ Ἀναστημένος ἀνάμεσά μας «ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ» (Μρ 16,12). Εἶναι μαζί μας ὁ Κύριος, ὅπως μᾶς τό ὑποσχέθηκε· «καί ἰδού ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Μθ 28,20). Πνευματικά, μυστηριακά τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας βιώνουν τήν πραγμάτωση τῆς θείας ὑποσχέσεως.
  Εἶναι, ὡστόσο, ἀλήθεια, ὅτι στούς χριστιανούς τοῦ σήμερα ἀτόνησε τό βίωμα ἐκεῖνο πού συγκινοῦσε βαθιά τούς πιστούς τῶν πρώτων αἰώνων: ἡ λαχτάρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου. Τόν περίμεναν, κι ἦταν αὐτό ἡ πιό μεγάλη τους χαρά. Τό ἀποδεικνύει ὁ προσφιλέστερος χαιρετισμός τους· «μαράν ἀθᾶ» (Α΄ Κο 16,22), ὁ Κύριος ἔρχεται! Τό ἐπιβεβαιώνει ὁ ὕμνος τῆς πρώτης Ἐκκλησίας: «Ἁγνεύω σοι καί λαμπάδας φαεσφόρους κρατοῦσα, Νυμφίε, ὑπαντάνω σοι».
  Ἡ θεία προσμονή ἔτρεφε τά ὄνειρά τους, ἐνέπνεε τόν πνευματικό τους ἀγώνα καί καλλιεργοῦσε τόν πόθο τῆς συναντήσεως μέ τόν Κύριο. Τούς ἐμψύχωνε, ὥστε νά μή δειλιάζουν μπροστά στά φρικτά βασανιστήρια. Προτιμοῦσαν ἀτρόμητοι τό θάνατο παρά τήν ἐπίγεια δόξα καί τά πλούτη, πού τούς ὑπόσχονταν οἱ διῶκτες τῆς πίστεως. Λαχταροῦσαν νά συναντήσουν τόν Νυμφίο τῆς ψυχῆς τους, ἀκόμη καί μέ τό μαρτύριο!
  Αὐτά γιά τούς πρώτους χριστιανούς, πού ἔγραψαν τή λαμπρή ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τῶν διωγμῶν καί τῶν μαρτυρίων. Τί γίνεται ὅμως μέ μᾶς, τούς σημερινούς συνεχιστές αὐτῆς τῆς ἱστορίας;
  Μᾶς ἑλκύουν συνήθως καί μᾶς θαμπώνουν ἄλλα πράγματα, ἐνδοκοσμικά, σαφῶς αἰσθητά καί ὑλικά. Πιεσμένοι ἀπό τά καθημερινά προβλήματα καί τίς ὑλικές ἀνάγκες, πού ὅλο καί αὐξάνουν, δέν βρίσκουμε χρόνο -καί μήπως ἔχουμε διάθεση;- γιά τόν πλατυσμό καί τήν ἄνεση τοῦ οὐρανοῦ. Κι ὅμως, ἡ προοπτική τῆς αἰωνιότητος δίνει ἄλλη διάσταση στήν καθημερινότητα. Ἡ προσμονή τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου δίνει χρῶμα καί ὑπόσταση στήν πνευματική μας ζωή.

•  Μᾶς ξυπνάει ἀπό τό λήθαργο τῆς ἀδιαφορίας καί τῆς ἀμέλειας. Ἐφόσον πιστεύουμε ὅτι ὁπωσδήποτε θά ἔλθει ὁ Κύριος, ἀλλά μᾶς εἶναι ἄγνωστο τό πότε, δέν ἔχουμε παρά νά Τόν περιμένουμε ἀπό στιγμή σέ στιγμή!

•  Δημιουργεῖ τή σωτήρια ἀγωνία νά βρεθοῦμε ἕτοιμοι μπροστά στόν δίκαιο Κριτή, κατά τό παράγγελμά του· «Ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καί οἱ λύχνοι καιόμενοι» (Λκ 12,35).

•  Μᾶς θυμίζει ὅτι ἡ ζωή πάνω στή γῆ εἶναι σύντομη, πρόσκαιρες οἱ ἀπολαύσεις της καί προσωρινές οἱ θλίψεις της· «καινούς δέ οὐρανούς καί γῆν καινήν κατά τό ἐπάγγελμα αὐτοῦ προσδοκῶμεν, ἐν οἷς δικαιοσύνη κατοικεῖ» (Β΄ Πέ 3,13). Ἐγγίζει ἡ ὥρα τῆς ἐπιστροφῆς στήν οὐράνια πατρίδα πού χάσαμε, στή χαρά τοῦ παραδείσου πού νοσταλγοῦμε.

  Πόσο θερμότερη πρός τόν Ἰησοῦ θά ἦταν ἡ ἀγάπη μας, πόσο πιό ζωντανή ἡ ἐλπίδα μας κι ἀμέτρητη ἡ χαρά μας, ἄν δυνατότερα πιστεύαμε ὅτι ὁ Κύριος ξεκίνησε καί ἔρχεται...
  Ἐπέστρεψαν χαρούμενοι οἱ μαθητές ἀπό τή Βηθανία (Λκ 24,52). Εἶδαν τή νεφέλη, τό ἅρμα τοῦ Θεοῦ, νά παραλαμβάνει τόν Διδάσκαλό τους στή θεία δόξα! Προσκύνησαν τόν ἀγαπημένο τους Ἰησοῦ, ὁμολογώντας γιά μιά ἀκόμη φορά ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Κύριός τους καί ὁ Θεός τους, «ὁ τιθείς νέφη τήν ἐπίβασιν αὐτοῦ» (Ψα 103,3). Κι ἔφυγαν μέ τή γλυκειά πεποίθηση ὅτι θά ξαναέλθει μέ τόν διο τρόπο, γιά νά τούς παραλάβει κοντά του!
  Τή χαρά αὐτή διατηρεῖ ἀμείωτη ἡ Ἐκκλησία, παρ᾿ ὅλες τίς θλίψεις καί τούς διωγμούς, πού ὑπομένει σέ κάθε ἐποχή. Στήν πρώτη του Ἐπιστολή πρός τούς Θεσσαλονικεῖς ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει· «ἁρπαγησόμεθα ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα, καί οὕτω πάντοτε σύν Κυρίῳ ἐσόμεθα» (Α΄ Θε 4,17). Μιά τέτοια προσδοκία πῶς νά μήν κάνει ἀνεκλάλητη τήν εὐτυχία τῶν πιστῶν; «Οὔτε γάρ ὁ πλούσιος μακάριος, οὔτε ὁ πένης ἐλεεινός· ἀλλ᾿ ὅς ἐάν τῆς ἁρπαγῆς ἐκείνης καταξιωθῇ τῆς ἐν νεφέλαις, μακάριος καί τρισμακάριος», διακηρύττει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος.
  Πότε ἐπιτέλους θά συντονίσουμε τίς λαχτάρες καί τούς πόθους μας μέ τή γλυκειά προσμονή τῆς Ἐκκλησίας μας; Πότε θά ξεκολλήσουμε ἀπό τή λάσπη καί τή σαπίλα αὐτῆς τῆς γῆς, γιά νά ᾿χει ἡ καρδιά μας ἄλλα σκιρτήματα κι ἀλλιώτικες ἀναζητήσεις; Τότε θά μποροῦμε νά ἐπαναλαμβάνουμε, μέ τά λόγια καί τή ζωή μας, τήν προσευχή τῆς προσμονῆς πού κλείνει τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως· «ναί ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ!» (Ἀπ 22,20).

  Τήν Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ ψάλλοντας ἡ Ἐκκλησία μας ἀποτυπώνει στούς ὕμνους της τήν ὑψίστη σημασία αὐτοῦ τοῦ γεγονότος στήν ἱστορία τῆς σωτηρίας μας καί ἐκφράζει μέ τήν μεγαλειώδη σεμνότητά τους τήν εὐφροσύνη καί τή δοξολογία τῶν πιστῶν γι’ αὐτό. Δίπλα στή Γέννηση, στό Πάθος καί στήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, ἡ Ἀνάληψη ἀποτελεῖ ἐπίσης ἕναν ἀπό τούς σημαντικούς σταθμούς τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ, πού ὁλοκληρώνει τό ἐπί γῆς ἔργο του καί τό μήνυμα τῆς ἀποκαλύψεώς του στόν ἄνθρωπο. Αὐτή τήν ὁλοκλήρωση ἐννοεῖ στό ἑπόμενο τροπάριο καί ὁ ὑμνωδός, ὅταν μέσα ἀπό τό γεγονός τῆς Ἀναλήψεως βλέπει ὅλα τά σπουδαῖα γεγονότα τῆς θείας Οἰκονομίας, καί ἀνάγεται μέχρι αὐτό τό τελικό γεγονός τῆς Κρίσεως.
  «Τήν καταβᾶσαν φύσιν τοῦ Ἀδάμ, εἰς τά κατώτερα μέρη τῆς γῆς, ὁ Θεός, καινοποιήσας σεαυτῷ ὑπεράνω πάσης ἀρχῆς καί ἐξουσίας ἀνήγαγες σήμερον· ὡς ἀγαπήσας γάρ, συνεκάθισας· ὡς συμπαθήσας δέ, ἥνωσας σαυτῷ· ὡς ἑνώσας συνέπαθες· ὡς ἀπαθής, παθών δέ, συνεδόξασας. Ἀλλ’ οὐκ ἄνθρωπος μόνον, Θεός δέ καί ἄνθρωπος, τό συναμφότερον τό φαινόμενον. Ὅθεν ἔξαλλοι Ἄγγελοι ἐν στολαῖς περιιπτάμενοι, τούς Μαθητάς, Ἄνδρες ἐβόων, Γαλιλαῖοι, ὅς ἀφ’ ὑμῶν πεπόρευται, οὗτος Ἰησοῦς ἄνθρωπος Θεός, Θεάνθρωπος πάλιν ἐλεύσεται, κριτής ζώντων καί νεκρῶν· πιστοῖς δέ δωρούμενος ἁμαρτιῶν συγχώρησιν, καί τό μέγα ἔλεος».
 Σήμερα, Θεέ, ἀνέβασες πάνω ἀπό κάθε ἀγγελική ἀρχή καί ἐξουσία τή φύση τοῦ Ἀδάμ, πού κατέβηκε στά κατώτερα μέρη τῆς γῆς, ἀφοῦ τήν ἀνακαίνισες στόν ἑαυτό σου· ἐπειδή τήν ἀγάπησες, τήν συναναστράφηκες· ἐπειδή τήν συμπάθησες, τήν ἕνωσες μέ τόν ἑαυτό σου· ἀφοῦ τήν ἕνωσες, ἔπαθες μαζί της· ἐπειδή εἶσαι ἀπαθής, ἀλλά ἔπαθες, τήν συνδόξασες. Ἐν τούτοις οἱ ἀσώματοι ἄγγελοι ἐπίσημα ντυμένοι πετοῦσαν γύρω-γύρω καί φώναζαν στούς μαθητές· Ἄνδρες Γαλιλαῖοι, αὐτός πού ἀπομακρύνεται ἀπό σᾶς, αὐτός ὁ Ἰησοῦς, ὁ ἄνθρωπος καί Θεός, θά ἔλθει πάλι Θεάνθρωπος, κριτής ζώντων καί νεκρῶν· καί στούς πιστούς δωρίζει συγχώρεση τῶν ἁμαρτιῶν καί τό μεγάλο ἔλεος.
  Στά τελευταῖα λόγια τοῦ Χριστοῦ πρίν τήν Ἀνάληψη, οἱ πιστοί ὅλων τῶν αἰώνων βρίσκουν τήν παρήγορη ὑπόσχεση ὅτι δέν μένουν ὀρφανοί στόν κόσμο, ἀλλά ἔχουν τήν ἐπίσκεψη καί τή συντροφιά τοῦ Τρίτου τῆς Τριάδος, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
  «Ἀνελθών εἰς οὐρανούς, ὅθεν καί κατῆλθες, μή ἐάσῃς ἡμᾶς ὀρφανούς, Κύριε· ἐλθέτω σου τό Πνεῦμα, φέρον εἰρήνην τῷ κόσμῳ· δεῖξον τοῖς υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων, ἔργα δυνάμεώς σου, Κύριε φιλάνθρωπε».
  Ἀνεβαίνοντας στούς οὐρανούς, ἀπ’ ὅπου καί κατέβηκες, μή μᾶς ἀφήσεις ὀρφανούς, Κύριε. Ἄς ἔλθει τό Πνεῦμα σου φέρνοντας εἰρήνη στόν κόσμο. Δεῖξε στούς υἱούς τῶν ἀνθρώπων τά δυνατά σου ἔργα, Κύριε, φιλάνθρωπε.